METODY PRACY Z DZIECKIEM W WIEKU PRZEDSZKOLNYM WYKORZYSTUJĄCE  TERAPEUTYCZNE ZNACZENIE RUCHU:

METODA RUCHU ROZWIJAJĄCEGO V. SHERBORNE
    Opiera się na założeniach, że:
- doświadczenia ruchowe mają podstawowe znaczenie dla rozwoju wszystkich dzieci; w szczególności istotne są dla dzieci ze specjalnymi potrzebami, które często mają trudności w kontaktach „z własnym ciałem” oraz innymi ludźmi,
- intensywność i ciągłość doświadczeń ruchowych jest ważniejsza dla dzieci ze specjalnymi potrzebami niż w przypadku dzieci o prawidłowym rozwoju.
Metoda wykorzystuje ruch a także dotyk oraz wzajemne relacje fizyczne, emocjonalne i społeczne do rozszerzania świadomości samego siebie (świadomość kolan, bioder, tułowia, świadomość środka ciała) i pogłębiania kontaktu z innymi ludźmi.
Rozwijanie wzajemnych kontaktów następuje podczas zabaw, w których występują 3 typy relacji:
1)    Relacja opiekuńcza, czyli „z”: kołysanie: „kołyska”, „koń na biegunach”, turlanie, ciągnięcie, balansowanie.
2)    Relacja „razem”: zabawy „wiosłowanie”, „wahadło”.
3)    Relacja „przeciwko”: zabawy „skała”, „plecy-w-plecy”, „więzienie”
Metodę tę charakteryzuje naturalność, prostota. Można ją stosować zarówno w pracy z dziećmi zdrowymi jak i osobami o różnych zaburzeniach rozwojowych.

KINEZJOLOGIA EDUKACYJNA DENNISONA
Najogólniej mówiąc istotą tej metody jest pobudzenie za pomocą prostych ukierunkowanych ćwiczeń ruchowych różnych obszarów naszego mózgu. W efekcie ma powstać jak najwięcej połączeń między neuronami, co przyczyni się do większej plastyczności mózgu i zwiększenia możliwości uczenia się.
By rozpocząć pracę z dziećmi potrzebne są ćwiczenia wstępne wprowadzane rytmicznie (picie wody, masowanie punktów na myślenie, wykonywanie ćwiczeń naprzemiennych, „pozycja Dennisona”). Po wykonaniu ćwiczeń wstępnych możemy wykonywać wiele innych bardzo atrakcyjnych dla dzieci ćwiczeń jak np: leniwe ósemki
( inaczej znak nieskończoności) lub „symetryczne bazgranie”. Dennison wyróżnia też ćwiczenia, które wspomagają słyszenie i pamięć to: kapturek myśliciela, słoń oraz ćwiczenie rozciągające takie, jak: aktywna ręka.

METODA KNILLÓW
Programy aktywności Knillów noszą tytuły: "Świadomość ciała"; "Kontakt i Komunikacja" . Są to programy aktywności przeznaczone do indywidualnej pracy z dzieckiem, wzbogacone płytami ze specjalnie skomponowaną muzyką, która towarzyszy wszystkim czynnościom.
Celem metody jest pomoc  dzieciom z zaburzeniami w rozwoju w  uzyskaniu  wiedzy  dotyczącej:
- ciała  jako  całości,
- poszczególnych  części  ciała  i  ich  powiązań  z  innymi  częściami,
- faktu, że  różne  części  ciała  mogą  być  używane  w  różny  sposób.

METODA DOBREGO STARTU M. BOGDANOWICZ
Metoda dobrego startu to system ćwiczeń oddziałujących na procesy percepcyjne i motoryczne. Zasadniczą rolę odgrywają w tej metodzie trzy elementy: wzrokowy (wzory graficzne), słuchowy (piosenka) i motoryczny (wykonywanie ruchów zorganizowanych w czasie i przestrzeni, odtwarzanie wzorów graficznych, zharmonizowanych z rytmem piosenki).
Celem metody jest jednoczesne usprawnienie czynności analizatorów: wzrokowego, słuchowego i kinestetyczno-ruchowego, kształcenie lateralizacji, orientacji w schemacie ciała i przestrzeni. W jej założeniach leży więc integrowanie funkcji wzrokowo-słuchowo-ruchowych, a także harmonizowanie wszystkich funkcji psychomotorycznych. Zespołowa forma prowadzenia zajęć ułatwia nawiązanie kontaktów społecznych i uczy współdziałania dzieci
mające trudności w przystosowaniu się lub zaburzone emocjonalnie. Obecnie metoda ma trzy różne formy:
- „Piosenki do rysowania" — dla dzieci w wieku od 4 lat (Bogdanowicz, Szlagowska),
- „Piosenki i znaki" — dla dzieci od 6 lat (Bogdanowicz 1985),
- „Piosenki na literki" — dla dzieci od 7 lat (Bogdanowicz, Tomaszewska 1994).
Ćwiczenia metodą dobrego startu składają się z trzech zasadniczych grup: ćwiczeń ruchowych, ruchowo-słuchowych, ruchowo-słuchowo-wzrokowych. Wszystkie trzy rodzaje ćwiczeń występują w każdym zajęciu, stanowiąc jego kolejne etapy. Zajęcia prowadzone metodą dobrego startu, z punktu widzenia organizacji zajęć, przebiegają zawsze zgodnie ze stałym schematem. Zależnie od wieku dzieci i przyjętej formy tej metody zmieniają się proporcje poszczególnych części struktury zajęć. W każdym seansie występują:
1.    Zajęcia wprowadzające.
2.    Zajęcia właściwe:
A.    ćwiczenia ruchowe,
B.    ćwiczenia ruchowo-słuchowe,
C.    ćwiczenia ruchowo-słuchowo-wzrokowe.
3.    Zajęcia końcowe.    

PEDAGOGIKA ZABAWY
Pedagogika zabawy jest symboliczną nazwą poszukiwań metodycznych, ułatwiających proces uczenia.
Celem pedagogiki zabawy jest dostarczenie kierownikowi grupy rozmaitych pomysłów, umożliwiających mu świadomą, kreatywną, pobudzającą do twórczych rozwiązań pracę z uczestnikami grupy.
Pedagogika zabawy preferuje dużą aktywność członków grupy, jednocześnie wdraża ich do stosowania określonych zasad:
- dobrowolność uczestnictwa
- uwzględnienie różnych poziomów komunikowania
- przeżycie jako wartość sama w sobie
- wykorzystywanie różnorodnych środków wyrazu – taniec , gest, dotyk , pantomima, malowanie wspólnego obrazu.
Pedagogika zabawy wykorzystuje urozmaicony zestaw propozycji, które mogą ożywić tradycyjne nauczanie. Można wyodrębnić następujące rodzaje zabaw, stosowanych w pedagogice zabawy:
•    zabawy ułatwiające wejście w grupę, poznanie nowego otoczenia, poznanie imion, powierzchownych cech osób, z którymi rozpoczynamy naukę,
•    zabawy rozluźniające, odprężające, wykorzystujące ruch, taniec, gest, likwidujące napięcie mięśni i napięcie psychiczne,
•    zabawy ułatwiające wprowadzenie tematu, pozwalające poznać odczucia, doświadczenia, potrzeby i oczekiwania poszczególnych członków grupy,
•    metody określane czasami jako gry dydaktyczne, a polegające na sposobie przedstawienia danych treści w formie zagadkowego problemu i poszukiwania rozwiązań według proponowanych reguł,
•    metody wymiany myśli, gry dyskusyjne, analizowanie danego problemu z różnych stron, z włączeniem doświadczenia i dotychczasowej wiedzy uczestników,
•    metody ułatwiające przekaz informacji zwrotnej, sygnalizujące indywidualną reakcję i odczucia poszczególnych uczestników,
•    drama – polegająca na wykorzystaniu gry z podziałem na role jako wstęp do omówienia problemu,
•    zabawy umożliwiające samoocenę, poznanie własnej hierarchii wartości, własnych spontanicznych zachowań,
•    zabawy integrujące dużą grupę, umożliwiające wszystkim wspólną, aktywną zabawę, bez podziału na bawiących się i obserwatorów, bez ośmieszającej rywalizacji, przypadkowych wygranych i kilku zwycięzców.

LITERATURA:
Bogdanowicz M. „Integracja percepcyjno-motoryczna”
Dennison P. i G. „Kinezjologia edukacyjna dla dzieci”
Knill „Programy aktywności, świadomość ciała, kontakt i komunikacja”
Sherborne W. „Ruch rozwijający dla dzieci”
Wlaźnik K. „Wychowanie fizyczne w przedszkolu. Przewodnik metodyczny dla nauczycieli”.
www.klanza.pl

 

Ewa Bukowska