Podstawa programowa

 

PODSTAWA PROGRAMOWA WYCHOWANIA PRZEDSZKOLNEGO DLA PRZEDSZKOLI, ODDZIAŁÓW PRZEDSZKOLNYCH W SZKOŁACH PODSTAWOWYCH ORAZ INNYCH FORM WYCHOWANIA PRZEDSZKOLNEGO

 

 

 

Podstawa programowa wychowania przedszkolnego opisuje proces wspomagania rozwoju i edukacji dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym. Przedszkola, oddziały przedszkolne w szkołach podstawowych oraz inne formy wychowania przedszkolnego w równej mierze pełnią funkcje opiekuńcze, wychowawcze i kształcące. Zapewniają dzieciom możliwość wspólnej zabawy i nauki w warunkach bezpiecznych, przyjaznych i dostosowanych do ich potrzeb rozwojowych.

 

Celem wychowania przedszkolnego jest:

 

1. Wspomaganie dzieci w rozwijaniu uzdolnień oraz kształtowanie czynności intelektualnych potrzebnych im w codziennych sytuacjach i w dalszej edukacji;

2. Budowanie systemu wartości, w tym wychowywanie dzieci tak, żeby lepiej orientowały się w tym, co jest dobre, a co złe;

3. Kształtowanie u dzieci odporności emocjonalnej koniecznej do racjonalnego radzenia sobie w nowych i trudnych sytuacjach, w tym także do łagodnego znoszenia stresów i porażek;

4. Rozwijanie umiejętności społecznych dzieci, które są niezbędne w poprawnych relacjach z dziećmi i dorosłymi;

5. Stwarzanie warunków sprzyjających wspólnej i zgodnej zabawie oraz nauce dzieci o zróżnicowanych możliwościach fizycznych i intelektualnych;

6. Troska o zdrowie dzieci i ich sprawność fizyczną; zachęcanie do uczestnictwa w zabawach i grach sportowych;

7. Budowanie dziecięcej wiedzy o świecie społecznym, przyrodniczym i technicznym oraz rozwijanie umiejętności prezentowania swoich przemyśleń w sposób zrozumiały dla innych;

8. Wprowadzenie dzieci w świat wartości estetycznych i rozwijanie umiejętności wypowiadania się poprzez muzykę, małe formy teatralne oraz sztuki plastyczne;

9. Kształtowanie u dzieci poczucia przynależności społecznej (do rodziny, grupy rówieśniczej i wspólnoty narodowej)+oraz postawy patriotycznej;

10. Zapewnienie dzieciom lepszych szans edukacyjnych poprzez wspieranie ich ciekawości, aktywności i samodzielności, a także kształtowanie tych wiadomości i umiejętności, które są ważne w edukacji szkolnej.

 

Cele te są realizowane we wszystkich obszarach działalności edukacyjnej przedszkola. W każdym z obszarów podane są umiejętności i wiadomości, którymi powinny wykazywać się dzieci pod koniec wychowania przedszkolnego.

 

Aby osiągnąć cele wychowania przedszkolnego, należy wspomagać rozwój, wychowywać i kształcić dzieci w następujących obszarach:

 

1. Kształtowanie umiejętności społecznych dzieci: porozumiewanie się z dorosłymi i dziećmi, zgodne funkcjonowanie w zabawie i w sytuacjach zadaniowych.

 

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

 

obdarza uwagą dzieci i dorosłych, aby rozumieć to, co mówią i czego oczekują; grzecznie zwraca się do innych w domu, w przedszkolu, na ulicy; przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej (stara się współdziałać w zabawach i w sytuacjach zadaniowych)+oraz w świecie dorosłych; w miarę samodzielnie radzi sobie w sytuacjach życiowych i próbuje przewidywać skutki swoich zachowań; wie, że nie należy chwalić się bogactwem i nie należy dokuczać dzieciom, które wychowują się w trudniejszych warunkach, a także, że nie należy wyszydzać i szykanować innych;

umie się przedstawić: podaje swoje imię, nazwisko i adres zamieszkania; wie, komu można podawać takie informacje.

 

2. Kształtowanie czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych i kulturalnych. Wdrażanie dzieci do utrzymywaniu ładu i porządku.

 

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

 

umie poprawnie umyć się i wytrzeć oraz umyć zęby;

właściwie zachowuje się przy stole podczas posiłków, nakrywa do stołu i sprząta po sobie;

samodzielnie korzysta z toalety;

samodzielnie ubiera się i rozbiera, dba o osobiste rzeczy i nie naraża ich na zgubienie lub kradzież;

utrzymuje porządek w swoim otoczeniu.

 

3. Wspomaganie rozwoju mowy dzieci.

 

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

 

zwraca się bezpośrednio do rozmówcy, stara się mówić poprawnie pod względem artykulacyjnym, gramatycznym, fleksyjnym i składniowym;

mówi płynnie, niezbyt głośno, dostosowując ton głosu do sytuacji;

uważnie słucha, pyta o niezrozumiałe fakty i formułuje dłuższe wypowiedzi o ważnych sprawach;

w zrozumiały sposób mówi o swoich potrzebach i decyzjach.

 

4. Wspieranie dzieci w rozwijaniu czynności intelektualnych, które stosują w poznawaniu i rozumieniu siebie i swojego otoczenia.

 

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

 

przewiduje, w miarę swoich możliwości, jakie będą skutki czynności manipulacyjnych na przedmiotach (wnioskowanie o wprowadzanych i obserwowanych zmianach);

grupuje obiekty w sensowny sposób (klasyfikuje)+i formułuje uogólnienia typu: to do tego pasuje, te obiekty są podobne, a te są inne;

stara się łączyć przyczynę ze skutkiem i próbuje przewidywać, co się może zdarzyć.

 

5. Wychowanie zdrowotne i kształtowanie sprawności fizycznej dzieci.

 

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

 

dba o swoje zdrowie; zaczyna orientować się w zasadach zdrowego żywienia;

dostrzega związek pomiędzy chorobą a leczeniem, poddaje się leczeniu, np. wie, że przyjmowanie lekarstw i zastrzyki są konieczne;

jest sprawne fizycznie lub jest sprawne w miarę swoich możliwości, jeżeli jest dzieckiem mniej sprawnym ruchowo;

uczestniczy w zajęciach ruchowych, w zabawach i grach w ogrodzie przedszkolnym, w parku, na boisku, w sali gimnastycznej

 

6. Wdrażanie dzieci do dbałości o bezpieczeństwo własne oraz innych.

 

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

wie, jak trzeba zachować się w sytuacji zagrożenia i gdzie można otrzymać pomoc, umie o nią poprosić;

orientuje się w bezpiecznym poruszaniu się po drogach i korzystaniu ze środków transportu;

zna zagrożenia płynące ze świata ludzi, roślin oraz zwierząt i unika ich;

wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować środków chemicznych (np. środków czystości);

próbuje samodzielnie i bezpiecznie organizować sobie czas wolny w przedszkolu i w domu; ma rozeznanie, gdzie można się bezpiecznie bawić, a gdzie nie

 

7. Wychowanie przez sztukę - dziecko widzem i aktorem.

 

 

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

 

wie, jak należy się zachować na uroczystościach, np. na koncercie, festynie, przedstawieniu, w teatrze, w kinie;

odgrywa role w zabawach parateatralnych, posługując się mową, mimiką, gestem i ruchem; umie posługiwać się rekwizytami (np. maską)

 

8. Wychowanie przez sztukę - muzyka i śpiew, pląsy i taniec.

 

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

 

śpiewa piosenki z dziecięcego repertuaru oraz łatwe piosenki ludowe; chętnie uczestniczy w zbiorowym śpiewie, w tańcach i muzykowaniu;

dostrzega zmiany dynamiki, tempa i wysokości dźwięku utworu muzycznego, wyraża je, pląsając lub tańcząc

tworzy muzykę, korzystając z instrumentów perkusyjnych (oraz innych przedmiotów), a także improwizuje ją ruchem;

w skupieniu słucha muzyki, w tym także muzyki poważnej

 

9. Wychowanie przez sztukę - różne formy plastyczne.

 

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

 

przejawia, w miarę swoich możliwości, zainteresowanie wybranymi zabytkami i dziełami sztuki oraz tradycjami i obrzędami ludowymi ze swojego regionu;

umie wypowiadać się w różnych technikach plastycznych i przy użyciu elementarnych środków wyrazu (takich jak kształt i barwa)+w postaci prostych kompozycji i form konstrukcyjnych;

wykazuje zainteresowanie malarstwem, rzeźbą i architekturą (także architekturą zieleni i architekturą wnętrz).

 

10. Wspomaganie rozwoju umysłowego dzieci poprzez zabawy konstrukcyjne, budzenie zainteresowań technicznych.

 

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

 

wznosi konstrukcje z klocków i tworzy kompozycje z różnorodnych materiałów (np. przyrodniczych), ma poczucie sprawstwa ("potrafię to zrobić")+i odczuwa radość z wykonanej pracy;

używa właściwie prostych narzędzi podczas majsterkowania;

interesuje się urządzeniami technicznymi (np. używanymi w gospodarstwie domowym), próbuje rozumieć, jak one działają, i zachowuje ostrożność przy korzystaniu z nich.

 

11. Pomaganie dzieciom w rozumieniu istoty zjawisk atmosferycznych i w unikaniu zagrożeń.

 

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

 

 

rozpoznaje i nazywa zjawiska atmosferyczne charakterystyczne dla poszczególnych pór roku; podejmuje rozsądne decyzje i nie naraża się na niebezpieczeństwo wynikające z pogody, np. nie stoi pod drzewem w czasie burzy, nie zdejmuje czapki w mroźną pogodę;

wie, o czym mówi osoba zapowiadająca pogodę w radiu i w telewizji, np. że będzie padał deszcz, śnieg, wiał wiatr; stosuje się do podawanych informacji w miarę swoich możliwości.

 

12. Wychowanie dla poszanowania roślin i zwierząt.

 

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

 

wymienia rośliny i zwierzęta żyjące w różnych środowiskach przyrodniczych, np. na polu, na łące, w lesie;

wie, jakie warunki są potrzebne do rozwoju zwierząt (przestrzeń życiowa, bezpieczeństwo, pokarm)+i wzrostu roślin (światło, temperatura, wilgotność);

potrafi wymienić zmiany zachodzące w życiu roślin i zwierząt w kolejnych porach roku; wie, w jaki sposób człowiek może je chronić i pomóc im, np. przetrwać zimę.

 

13. Wspomaganie rozwoju intelektualnego dzieci wraz z edukacją matematyczną

 

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

 

liczy obiekty i rozróżnia błędne liczenie od poprawnego;

wyznacza wynik dodawania i odejmowania, pomagając sobie liczeniem na palcach lub na innych zbiorach zastępczych;

ustala równoliczność dwóch zbiorów, a także posługuje się liczebnikami porządkowymi;

rozróżnia stronę lewą i prawą, określa kierunki i ustala położenie obiektów w stosunku do własnej osoby, a także w odniesieniu do innych obiektów;

wie, na czym polega pomiar długości, i zna proste sposoby mierzenia: krokami, stopa za stopą;

na stałe następstwo dni i nocy, pór roku, dni tygodnia, miesięcy w roku.

 

14. Kształtowanie gotowości do nauki czytania i pisania.

 

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

 

potrafi określić kierunki oraz miejsca na kartce papieru, rozumie polecenia typu: narysuj kółko w lewym górnym rogu kartki, narysuj szlaczek, zaczynając od lewej strony kartki;

potrafi uważnie patrzeć (organizuje pole spostrzeżeniowe), aby rozpoznać i zapamiętać to, co jest przedstawione na obrazkach;

dysponuje sprawnością rąk oraz koordynacją wzrokowo-ruchową potrzebną do rysowania, wycinania i nauki pisania;

interesuje się czytaniem i pisaniem; jest gotowe do nauki czytania i pisania;

słucha np. opowiadań, baśni i rozmawia o nich; interesuje się książkami;

układa krótkie zdania, dzieli zdania na wyrazy, dzieli wyrazy na sylaby; wyodrębnia głoski w słowach o prostej budowie fonetycznej;

rozumie sens informacji podanych w formie uproszczonych rysunków oraz często stosowanych oznaczeń i symboli, np. w przedszkolu, na ulicy, na dworcu.

 

15. Wychowanie rodzinne, obywatelskie i patriotyczne.

 

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

 

wymienia imiona i nazwiska osób bliskich, wie, gdzie pracują, czym się zajmują;

zna nazwę miejscowości, w której mieszka, zna ważniejsze instytucje i orientuje się w rolach społecznych pełnionych przez ważne osoby, np. policjanta, strażaka;

wie, jakiej jest narodowości, że mieszka w Polsce, a stolicą Polski jest Warszawa;

nazywa godło i flagę państwową, zna polski hymn i wie, że Polska należy do Unii Europejskiej;

wie, że wszyscy ludzie mają równe prawa.

 

Zalecane warunki i sposób realizacji.

 

W trosce o prawidłowy rozwój psychoruchowy oraz przebieg wychowania i kształcenia dzieci w wieku przedszkolnym zaleca się następujące proporcje zagospodarowania czasu przebywania w przedszkolu w rozliczeniu tygodniowym:

 

co najmniej jedną piątą czasu należy przeznaczyć na zabawę (w tym czasie dzieci bawią się swobodnie, przy niewielkim udziale nauczyciela);

 

co najmniej jedną piątą czasu (w przypadku młodszych dzieci - jedną czwartą czasu), dzieci spędzają w ogrodzie przedszkolnym, na boisku, w parku itp. (organizowane są tam gry i zabawy ruchowe, zajęcia sportowe, obserwacje przyrodnicze, prace gospodarcze, porządkowe i ogrodnicze itd.);

 

najwyżej jedną piątą czasu zajmują różnego typu zajęcia dydaktyczne, realizowane według wybranego programu wychowania przedszkolnego;

 

pozostały czas - dwie piąte czasu nauczyciel może dowolnie zagospodarować (w tej puli czasu mieszczą się jednak czynności opiekuńcze, samoobsługowe, organizacyjne i inne).

 

 

 

Opracowała: Ewa Bukowska